Wanneer Ridley Scott in het verleden een zwak script (Legend, 1492, White Squall, G.I. Jane, A Good Year) in handen had, probeerde hij de boel te redden met mooie plaatjes. Als taaie veteraan beschikt hij echter over een neus voor goede scenario’s (Matchstick Men, de director’s cut van Kingdom of Heaven, The Counselor, The Martian) en hoeft hij geen toevlucht meer te zoeken tot cinematografisch gestunt. Met The Last Duel, naar een prima script van Matt Damon, Ben Affleck en Nicole Holofcener, voelde hij zich duidelijk in zijn sas en leverde hij een uitstekende film af.

De film vertelt het in Frankrijk roemruchte verhaal van de ridder Jean de Carrouges (Matt Damon) die de schildknaap en zijn vroegere vriend Jacques Le Gris (Adam Driver), beschuldigde van de verkrachting van zijn vrouw Marguerite (Jodie Comer). In de 14e eeuw werd zoiets beschouwd als de beschadiging van een eigendom. Omdat Le Gris beschermd werd door hertog Pierre d’Alençon (Ben Affleck), leek er geen genoegdoening te komen en stapte de Carrouges naar de koning en het parlement. Omdat er geen consensus kon gevonden worden, werd overgegaan tot een (laatste) gerechtelijk tweegevecht: wie won, had de steun van God, wie verloor, was een slechte mens.

Scott en zijn scenaristen beginnen met het duel, maar breken het af voor de actie losbarst. Vervolgens tonen ze de drie standpunten, dat van de Carrouges, dat van Le Gris en dat van Marguerite. De perspectieven verschillen in details en nuances zodat je min of meer kunt besluiten dat de waarheid ergens in het midden ligt.

Wat Damon, Affleck en Holofcener narratief hebben gedaan is vrij slim, maar ook enigszins voor de hand liggend. Een historisch verhaal waarbij drie protagonisten op een of andere manier betrokken zijn bij een verkrachting, roept immers onvermijdelijk echo’s op van Rashomon, het meesterwerk van Akira Kurosawa waarin verschillende versies van hetzelfde verhaal gepresenteerd worden.

De gezichtspunten in The Last Duel zijn toch iets anders dan die in Kurosawa’s klassieker. In Rashomon worden de verschillende verhalen verteld door een personage aan een ander. Je krijgt dus de subjectieve versie van elke verteller. In The Last Duel is het daarentegen niet duidelijk wie de verteller juist is. Je krijgt voor elke versie een tekst met ‘de waarheid volgens…’.  Wil dat zeggen dat de regisseur de verteller is? Of zijn het de scenaristen? Vertellen de personages het verhaal aan zichzelf? Door die aanpak worden de verschillende versies nog dubbelzinniger dan die in Rashomon. Bij Kurosawa weet je dat iedereen liegt. In The Last Duel zorgt de vaagheid voor een fascinerende ambiguïteit.

Voor een epische Ridley Scott-film wordt er flink wat afgekletst en bovendien duurt de film ook nog eens 152 minuten. De climax is echter overdonderend, want daarin toont Scott hoe rauw, bloederig, chaotisch en absurd zo’n duel in de late middeleeuwen wel was, met het beste bioscoopduel in decennia als resultaat. Zelfs Scotts confrontaties tussen Russell Crowe en zijn tegenstanders in Gladiator verbleken bij deze geweldige scène.

Slotsom: The Last Duel bewijst eens te meer dat epische films best intelligent kunnen zijn. 

>>Klap 

Ridley Scott tovert op basis van een sterk script over ridder Jean de Carrouges (Matt Damon) die zijn oude vriend Jacques Le Gris (Adam Driver) beschuldigde van de verkrachting van zijn vrouw een intelligent ridderepos uit zijn hoed. Rashomon met ridders. 

Regie Ridley Scott
Cast Matt Damon, Adam Driver, Ben Affleck
Speelduur 2u32
Vanaf 13 oktober in de bioscoop