Filmsequels op populaire televisieseries zijn geen zekere hits. Het bioscoopvervolg op Entourage ging de mist in en niet iedereen was wild van de Deadwood-langspeler. Downton Abbey blijkt echter een verrassende stormram.

De film speelt zich af in 1927, zo’n anderhalf jaar na het einde van het laatste seizoen. Het incident waarmee de conflicten worden opgestart, is een variant op dat van de pilootaflevering: een brief wordt afgeleverd aan Robert Crowley, de graaf van Grantham (Hugh Bonneville). Ditmaal geen dramatisch nieuws over het zinken van de Titanic, maar de heuglijke mededeling dat koning George V en koningin Mary North Yorkshire zullen bezoeken en graag willen overnachten in Downton Abbey.

Dat zorgt echter voor de nodige problemen, want het personeel – dat het een grote eer vindt om het koningspaar te bedienen – wordt verplicht om werkloos toe te zien. De butlers en koks van de koning nemen immers de leiding en volgen het protocol dat een samenwerking met buitenstaanders uitsluit. Het gevolg? Een kleine revolutie.

Downtown Abbey is de baby van Julian Fellowes, de scenarist van onder meer Gosford Park en The Young Victoria. Hij beschikt over het enorme talent om in twee uur een twintigtal conflicten te lanceren en die voor de eindgeneriek in een vlot gestructureerd verhaal en op een handige en smaakvolle manier af te handelen. Maar hij scoort nog hoger dankzij zijn sappige dialogen – uiteraard zijn de beste voorbehouden voor Maggie Smith als de afwisselend sarcastische en cynische moeder van Crowley.

Fans van de serie zullen enorm genieten van deze smakelijke filmtaart, maar ook wie niet vertrouwd is met de reeks zal deze luxe-aflevering ervaren als een van de meest entertainende melodrama’s van het jaar. Downton Abbey is misschien zoetelijk, sentimenteel en fluweelzacht, maar de sacharine werd zo gedoseerd dat je geen reflux krijgt. En dat Fellowes in een extreem lange coda nog vlug een tiental losse eindjes aan elkaar knoopt, vergeef je het hem omdat het allemaal zo prettig geromantiseerd en nooit vervelend aanvoelt.

Je zou bijna – met de nadruk op bijna – de not so hidden agenda van Fellowes negeren. De scenarist toont ons hier, met een nostalgie die je bijna aan het huilen brengt, hoe de oude Engelse klassenmaatschappij aan het verdwijnen is. En je kan niet anders dan met hem treuren. Want de graaf van Grantham is zo’n doorbrave teddybeer, zijn knorrige moeder zo immens geestig en hun personeelsleden de meest inschikkelijke slaven uit de geschiedenis.

Fellowes geeft wel toe dat er een paar problemen zijn met de old empire. Homo’s worden onheus behandeld, het IRA doet lastig en een lid van de royal family behandelt zijn vrouw als een deurmat. Maar dat zijn, aldus de scenarist, slechts kleine mankementen in dat overheerlijke Britse rijk dat naar de verdoemenis lijkt te gaan. Op het einde is er echter hoop dat het Empire zal herrijzen.

Eind goed, al goed?

>>Klap

Een luxueuze laatste aflevering van de gelijknamige serie die is opgebouwd rond de onverwachte komst van de koning, waardoor de werkingen van upstairs en downstairs op hun kop worden gezet. Een smaakvolle en brave versie van Gosford Park met een flinke scheut Brexit.

Regie Michael Engler
Cast Maggie Smith, Hugh Bonneville, Michelle Dockery
Speelduur 2u02
Vanaf 25 september in de bioscoop