Het trauma van de Tweede Wereldoorlog blijft een dankbaar thema binnen de Duitse cinema. Nu waagt ook gerenommeerd regisseur Christian Petzold (Jerichow, Barbara) zich  aan deze materie. Zijn fetisj-actrice Nina Hoss kruipt in de huid van Nelly, een joodse vrouw die volledig verminkt terugkeert van een concentratiekamp. Met de hulp van agente Lene (Nina Kunzendorf) krijgt ze een nieuw gezicht én een nieuw leven, maar dat laatste weigert ze. Ze wil terug naar de tijd van voor de oorlog, op zoek naar haar man Johnny (Ronald Zehrfeld).

Phoenix is een vreemde mix. Naast een heus sciencefiction-element ontwikkelt zich een zorgvuldig opgebouwde karakterstudie. Het eerste kwartier voelt wat onwennig aan, alsof de regisseur niet helemaal beseft wat voor materiaal hij in handen heeft. Je zit even te wachten op een thriller over gedaanteverwisselingen, maar Petzold weigert zijn comfortzone verder te verlaten en opteert voor een ingetogen drama à la Barbara.

De eerste helft baadt in een er erg surrealistisch sfeertje. De sets van een verwoest Berlijn lijken een beetje artificieel en de soundtrack – met nummers van Cole Porter – versterken de knipogen naar het vroege, Duitse studiotijdperk. Wanneer Nelly voor de eerste keer haar echtgenoot terugziet in een Berlijnse nachtclub, moet je zelfs even denken aan een klassieker als Der blaue Engel (1930).

Op zich is dat erg knappe cinema, maar naarmate de plot zich verder ontwikkelt, vijlt Petzold dat scherpe, bevreemdende kantje nogal gebrekkig weg. De regisseur weet waar hij mee bezig is, maar kan de psychologische ambities niet verzoenen met de premisse. De trage camerabewegingen en langzame uitdieping van de relatie tussen de hoofdpersonages zijn vintage Petzold en worden prima bewerkstelligd. Even knap is de subtiele maar intense acteerprestatie van Hoss. Maar dat soort cinema hebben we van het duo wel al eerder – en misschien ook wel beter – gezien.

De slotscène maakt veel goed – in één simpel shot deelt de tandem Petzold-Hoss een emotionele mokerslag uit die je heel even knock-out slaagt. Alleen jammer dat de voorafgaande negentig minuten te veel op veilig spelen om echt permanent onder je huid te kruipen.

>>KLAP

Een subtiele karakterstudie van het type waar Barbara-regisseur Christian Petzold inmiddels een patent op heeft. Wederom is het zijn vaste hoofdrolspeelster Nina Hoss die de film draagt met een ingetogen maar veelzeggende prestatie.

Regie Christian Petzold
Cast Nina Hoss, Ronald Zehrfeld, Nina Kunzendorf
Speelduur 1u38
Vanaf 11 maart in de bioscoop

@Ewoud51