Terrence Malick, de gevierde cineast van parels als Badlands en The Tree of Life, blijft al heel zijn carrière uit de schijnwerpers. Als hij een nieuwe film af heeft, is het dus aan de acteurs om de pers te woord te staan. In het geval van A Hidden Life, een op feiten gebaseerd drama over een Oostenrijkse landbouwer die tijdens WO II de wapens weigerde op te nemen, neemt hoofdrolspeler August Diehl de honneurs waar. ‘We moesten op zoek naar een rustige plek in onszelf.’

Herinner je je de bierkelderscène in Inglourious Basterds waarin een als nazi-officier vermomde Michael Fassbender zichzelf verraadt door de Britse manier waarop hij drank bestelt? De geslepen SS’er die het bedrog doorheeft, werd vertolkt door August Diehl. Sindsdien kent de wereld de Duitse acteur dus vooral als nazi, ook al omdat hij er in Robert Zemeckis’ oorlogsdrama Allied nogmaals eentje speelde.

In A Hidden Life, de nieuwe Terrence Malick, speelt Diehl echter de antipode van een nationaalsocialist. Franz Jägerstätter was in de vroege jaren veertig een gelovige melkveeboer die met zijn gezin een eenvoudig maar gelukkig leven leidde in het Oostenrijkse bergdorpje Sankt Radegund. Toen hij van het Duitse leger trouw moest zweren aan Adolf Hitler, weigerde Jägerstätter principieel. Alle smeekbeden en dreigementen (onder meer van een door Matthias Schoenaerts vertolkte nazikapitein) ten spijt bleef hij koppig bij zijn standpunt.

‘Ik werd uitgenodigd op een auditie’, antwoordt Diehl op de vraag hoe hij de rol te pakken kreeg. ‘Daar heb ik Valerie Pachner ontmoet, die Franz’ vrouw speelt. We hebben toen de scène gespeeld waarin we samen aardappelen schillen. Iets met heel eenvoudige dialogen. Na twee dagen kreeg ik te horen dat ik de rol had en twee uur later belde Terrence me op. We hebben heel lang aan de telefoon gehangen. Het ging nauwelijks over de film. Hij was vooral nieuwsgierig naar mij, mijn leven en mijn persoonlijkheid.’

Was jij nieuwsgierig naar hem? Malick blijft een van meest raadselachtige figuren in de filmwereld.

‘Hij geeft inderdaad geen interviews en er bestaan nauwelijks filmpjes of foto’s van hem. Maar dat maakte het net makkelijker om hem te leren kennen. Mijn blik was niet gekleurd. Omdat ik zo weinig over hem wist, kon ik hem met een open geest benaderen.’

Zoals gewoonlijk in Malicks films komen de grote thema’s aan bod. Begon je daardoor zelf te filosoferen tijdens de shoot?

‘De film gaat wel over grote vraagstukken, maar die blijven eerder op de achtergrond. Terrence had het ook niet over de thema’s op zich, hij wilde liever weten hoe wij de dingen zagen en voelden. Op een bepaald moment zei dat hij de indruk had dat de wereld alsmaar luider wordt. Hij vond het belangrijk om een rustige plek in onszelf te vinden, een eenvoudigere manier om met de wereld om te gaan. Dat soort bedenkingen illustreert hem.’

Denk je dat Franz Jägerstätter de wapens weigerde op te nemen omdat hij een landbouwer was?

‘Dat heb ik mezelf ook afgevraagd. Hij was de enige boer in het dorp en de andere inwoners hebben zich wel laten inlijven door de Duitsers. Ik heb het gevoel dat Franz een hechtere band had met de aarde, de natuur en God. Hij zag zijn gewassen groeien en zich ontwikkelen tot graan, dat hij dan vermaalde tot meel om brood te bakken en zijn gezin te voeden. Dat is iets heel normaals, maar hij zag er een diepere betekenis in.’

Ik kan zijn beslissing enigszins begrijpen: als gelovige vindt hij dat als je het leven respecteert, je niet mag doden.Wat ik veel minder begrijp, is zijn stilte. Waarom neemt hij niet de moeite om aan anderen uit te leggen waarom hij doet wat hij doet?

‘De stilte is voor mij een van de belangrijkste elementen uit de film. Franz is geen intellectueel. Hij heeft geen filosofische of beredeneerde verklaring voor wat hij doet. Je ziet dat de mensen hem echt willen begrijpen, maar hij blijft stoïcijns en zegt geen woord. Dat maakt het personage net zo sterk, vind ik.’

Is acteren moeilijker als je niets mag zeggen?

‘Het is een uitdaging, ja. Als iemand met je praat en je dingen vraagt, dan voel je altijd de drang om te antwoorden. Ik hoop vooral dat het duidelijk is dat Franz niet pertinent weigert te praten. Hij kan zijn gedachten gewoon niet altijd onder woorden brengen. Hij leeft en denkt op zijn eigen tempo.’

We zien in de film dat hij een militaire opleiding heeft genoten. Hij is dus niet noodzakelijk altijd een pacifist geweest.

‘Hij vond het in ieder geval plezierig om op een motorfiets rond te rijden, maar toen hij een bajonet door een stropop moest jagen, begreep hij dat hij zijn grens had bereikt. Volgens mij dacht hij dat hij nooit meer dezelfde zou zijn mocht hij iemand doden. Bovendien kon hij geen eed zweren tegenover Hitler omdat hij al een eed had gezworen tegenover God. En die zegt: “Gij zult niet doden.” Zo simpel was het voor hem.’

Je bent zelf afkomstig uit Berlijn. Was het als stadsmens moeilijk om voeling te krijgen met het platteland?

‘Ik ben geboren in Berlijn, maar groeide op op het platteland in de Auvergne, in een huis zonder elektriciteit. We hadden schapen en geiten en zo. De film gaf me een beetje het gevoel dat ik terugkeerde naar mijn jeugd. Ik heb ook een tijdje in Beieren gewoond, niet ver van de streek waar A Hidden Life zich afspeelt. De afgelopen twintig jaar heb ik wel in een stad gewoond, dus ik moest wel degelijk acclimatiseren. Het hielp dat we als voorbereiding drie weken lang op akkers hebben gewerkt en leerden omgaan met werktuigen die landbouwers al lang niet meer gebruiken.’

Had je daar talent voor? Een zeis wetten is namelijk niet zonder gevaar. Aan die ene keer dat ik het heb geprobeerd, hield ik een litteken over.

(lacht) ‘Ik heb me ook verschillende keren gesneden. Het duurde even voor ik mijn weg vond, maar zo gaat dat altijd: in het begin is het zoeken en gaat het stroef, maar na verloop van tijd gaat het vanzelf. Ik herinner me een moment dat ik op de tractor zat en niet meer met de scène bezig was. Ik vroeg me af hoe het met mijn koeien ging en of het hooi al droog was. Ik begon echt te denken als een boer.’

Je kent Malick intussen een beetje. Begrijp je waarom hij geen zin heeft om zijn film te promoten?

‘Natuurlijk! Toen ik pas als acteur begon, had ik ook geen zin in het geven van interviews. Ik wilde gewoon acteren. Nadat ik mijn theateropleiding had vervolledigd, kreeg ik de kans om mee te spelen in een film. Plots kreeg ik te horen dat ik die ook zou moeten promoten: er werd van mij verwacht dat ik mensen goeiendag ging zeggen en dat ik met de pers ging praten. Dat heb ik allemaal moeten leren.’

Dus als je kon kiezen had je dit interview liever niet gedaan?

‘Geen probleem, hoor. Het is plezierig als je film zo warm ontvangen wordt. Het is heel anders als je voelt dat de journalist de film maar niks vindt en je je niet alleen voor je eigen werk moet verantwoorden, maar voor het hele project. En het wordt pas echt ingewikkeld als je de film zelf niet goed vindt.’ (lacht)