Op een filmfestival is het soms zoeken naar een rode draad in het aanbod als je de ene film na de andere verorbert. Vandaag bestond die rode draad uit obsessie. Specifieker: de obsessie voor de kunst, de obsessie om te creëren en de obsessie om de beste te zijn. De films waarin ik die gemeenschappelijke draad oppikte, zijn Mike Leighs kunstenaarsbiopic Mr. Turner en Damien Chazelles kinetische drumdrama Whiplash.

Mike Leigh belicht in Mr. Turner het leven van Joseph Mallord William Turner, een belangrijke figuur uit de 19e eeuwse Britse landschapskunst en een voorloper van het impressionisme. Timothy Spall kruipt met verve in de corpulente huid van de grommende en briesende schilder, die zich weinig aantrok van de heersende kunstconventies en zijn eigen ding deed.

Leigh gebruikt het bioscoopcanvas niet enkel om een historisch levensverhaal te schetsen, maar maakt handig gebruik van de legendarische schilder om relevante dingen te zeggen over de drijfveren van een kunstenaar en diens onvoorwaardelijke toewijding aan zijn roeping. Dat resulteert in een portret van een man die je kan bewonderen omwille van zijn doorzettingsvermogen en genialiteit, maar ook onsympathiek kan vinden vanwege zijn egoïstisch gedrag en zijn tunnelvisie op relationeel vlak.

Een gelijkaardige situatie krijg je met J. K. Simmons’ vertolking in het briljante Whiplash. De Spider-Man-acteur speelt de rol van zijn leven als de meedogenloze jazzleraar en orkestleider Fletcher, die zijn studenten tot het uiterste drijft om ze op gelijke hoogte te brengen met jazzlegendes als Charlie ‘Bird’ Parker. Gooi de Amerikaanse acteerrevelatie Miles Teller in de mix en je krijgt een knetterend acteerduel.

Fletcher is er rotsvast van overtuigd dat een harde aanpak tot resultaten leidt. Net als Turner is hij verblind door zijn  passie voor zijn vak en kunst. Beide heren zien geen graten in hun modus operandi, maar hun obsessief gedrag maakt vaak brokken in hun omgeving. Door de beenharde lesmethodes van Fletcher verliest het personage van Teller zich in het idee dat hij kan uitgroeien tot de beste drummer van zijn generatie, wat een averechts effect heeft op zijn rustig studentenbestaan.

Obsessie en passie resulteren in beide films in mooie kunstuitingen, zowel met de verfborstel als met de drumsticks, maar Leigh en Chazelle zijn zich er ook van bewust dat je als kunstenaar een zeker evenwicht moet zoeken tussen je genialiteit en een gebalanceerd leven. Slaag je daar niet in, dan loopt het fout.

Had ik al vermeld dat het ook gewoonweg twee ijzersterke films zijn? Probeer zeker Whiplash mee te pikken. Weinig films zullen je dit jaar op Film Fest Gent zo’n kopstoot uitdelen.

@TheJimeister