Vertigo

Een duizelingwekkende dosis cinema

Vertigo

28.01.2015

Turist

door Jimmy Van der Velde

The battle of the sexes, een onderwerp dat al eeuwenlang de cinema, literatuur en vele andere kunstvormen kleurt. Een strijd tussen mannen en vrouwen, het klinkt eerlijk gezegd wat hevig. Maar het is een feit: er zijn maar twee genders, we staan soms recht tegenover elkaar en we kunnen elkaar af en toe knettergek maken. Dat moet je aan niemand vertellen, ook niet aan de Zweedse regisseur Ruben Östlund. Die giet in Turist alle genderrollen en –tegenstellingen in een gortdroge familiesatire die ons gedrag als man of vrouw op pijnlijk hilarische wijze blootlegt.

De witte, maagdelijke sneeuwlandschappen van de Franse Alpen vormen het decor van de film. We volgen een gezin dat er geniet van een skivakantie en elkaar. Alles verloopt vlot, tot er lawinegevaar dreigt. Vader Tomas neemt de benen wanneer hij de sneeuwmuur op zich ziet afkomen en laat zijn gezin achter. Puur overlevingsinstinct, beweert hij later. Maar zijn vrouw Ebba kan er allesbehalve mee lachen. De spanning binnen het gezin is plots te snijden.

“Verliest een man elk greintje masculiniteit wanneer hij in een crisissituatie niet heldhaftig optreedt?” is de vraag die het verhaal in een greep houdt. Een moeilijke kwestie om op te antwoorden, want Östlund toont dat hij maar al te goed weet dat de genderrollen waar we zo stevig aan vasthouden enkel maar holle constructies zijn. De fun in Turist komt van het feit dat de cineast die constructies in vraag stelt, door de mangel haalt en met een sloophamer bewerkt. Het is alsof hij ons een spiegel voorhoudt en toont hoe belachelijk we ons soms wel niet gedragen.

De film neemt zowel mannen als vrouwen onder vuur. De heren in het verhaal willen koste wat het kost hun mannelijke taken vervullen en hun oerinstincten volgen, maar storten in als ze niet blijken te voldoen. De vrouwen leggen de druk op de man om hun genderplichten na te komen en schikken zich ook naar de vastgelegde patronen, bewust of niet.

Allemaal ongelofelijk intrigerend, net als de manier waarop Östlund humor en dreiging in zijn film verwerkt. De dialogen zijn vaak hilarisch, maar ook het gebruik van muziek, lange shots en de montage zorgt vaak voor een brede glimlach. Het is alsof de camera snakt naar een beschamende situatie en wil dat de hoofdpersonages ten onder gaan aan de genderstrubbelingen. Onder de huid kruipen doet de film met een onheilspellende sfeer, alsof elk moment het noodlot kan toeslaan. Dat levert een akelige vibe op die de spanningen in het verhaal haast tastbaar maakt.

Het is al even geleden sinds ik een film zag die de man-vrouwstrijd op zo’n compromisloze en grappige manier op het witte doek tovert. Wat screwball comedies vroeger nog met een knipoog deden, doet Turist via een filmische uppercut.

>>KLAP

Mars en Venus zijn op ramkoers in deze dramedy over de zin en onzin van genderrollen en verwachtingspatronen. Een duivelse versie van Adam’s Rib, lijkt het wel. Geloof ons: dit is geen prent om met je kersverse geliefde te bekijken.

Regie Ruben Östlund
Cast Johannes Kuhnke, Lisa Loven Kongsli
Speelduur 2u00
Vanaf 28 januari in de zalen

@TheJimeister