Zeven jaar geleden werd Lars von Trier nog met pek en veren uit Cannes gezet na een bedenkelijke Hitler-opmerking. Je zou dan kunnen denken dat het Deense enfant terrible nederiger en milder is geworden, maar het omgekeerde blijkt waar. The House That Jack Built – een verwijzing naar een kinderrijmpje – is volgens sommigen torture porn, maar dat slaat nergens op. Als Saw aan het ene uiterste van het spectrum staat, dan bevindt Von Triers film zich helemaal aan de andere kant: puur artistieke exploitation vol zwarte humor van een geboren provocateur.

Je kan The House That Jack Built nog het best omschrijven als een filosofische horrorkomedie. Von Triers antiheld annex alter ego is de seriemoordenaar Jack (Matt Dillon) die een reeks moorden pleegt met het idee iets artistieks te bereiken. Uiteraard valt er niets kunstzinnigs te bespeuren in zijn daden: hij doodt soms willekeurig, soms uit irritatie en soms als een rasechte jager. Zoals een radicaal consequente kunstenaar weigert Jack – en met hem Von Trier – zich echter te verantwoorden voor zijn daden. Tenzij aan de mysterieuze Verge (Bruno Ganz), met wie hij regelmatig een praatje maakt.

The House That Jack Built speelt een venijnig spelletje met de toeschouwer. Hij wordt geserveerd als een serial killer movie, maar in tegenstelling tot soortgenoten als The Silence of the Lambs en Kiss the Girls spaart hij de toeschouwer niet. Absurde gruwelijkheid viert hoogtij, hoop op verlossing is, eh, hopeloos. De film heeft dan ook iets van een perverse variant op Funny Games, de meesterlijke metafilm van Michael Haneke.

Minstens even intrigerend is de manier waarop Von Trier de ambities van Jack vergelijkt met die van Hitler, Stalin en – jawel – onze Leopold II: stuk voor stuk destructieve, megalomane maniakken, die een imperium wisten op te bouwen met leed en lijken als fundamenten. Moraliteit en kunst hebben volgens Von Trier duidelijk niets met mekaar te maken.

Nog een laatste bedenking: The House That Jack Built is in geen geval de schokkendste film van het jaar. Wat Von Trier toont, heb je al eerder en erger gezien. Dat tientallen mensen de wereldpremière in Cannes voortijdig verlieten, zegt meer over hen dan over wat ze voorgeschoteld kregen. Gooi dat laatste restje twijfel dus overboord en geef je over aan Jack.

>>Klap

Regie Lars von Trier
Cast Matt Dillon, Bruno Ganz, Uma Thurman
Speelduur 2u35
Vanaf 17 oktober in de bioscoop