Degenen die The Tree of Life, To the Wonder en Knight of Cups uitspuwden, kunnen de nieuwe Terrence Malick maar beter links laten liggen. De film is immers in hetzelfde bedje ziek: een (schijnbaar) dun verhaaltje, camerapirouettes, improviserende acteurs die dartel rondspringen zoals vijfjarige kleuters, een semidocumentaire benadering, fluisterende commentaarstemmen en een soundtrack die alle mogelijke genres door elkaar klutst. Het geheel lijkt bovenal niets te betekenen, met de nadruk op ‘lijkt’.

Malick heeft zelfs in de ogen van zijn heftigste tegenstanders ooit bewezen dat hij een groot cineast is. Badlands, Days of Heaven en in mindere mate The Thin Red Line en The New World zorgden voor een stevige, bijna Kubrickiaanse reputatie. Maar met The Tree of Life, uitgerekend de Malick die bekroond werd met een Gouden Palm, leek het voor velen mis te zijn gelopen. Maar dat werd ook verteld toen Fellini met 8 ½ op de proppen kwam na La Dolce Vita.

Net zoals Fellini is Malick een persoonlijker en autobiografisch pad ingeslaan. The Tree of Life ging over de jonge Terry die heen en weer geslingerd werd tussen zijn autoritaire vader en zijn liefdevolle moeder. To the Wonder was een reflectie over zijn scheiding van zijn tweede vrouw eind jaren 90, zijn ontmoeting met zijn huidige partner en het conflict dat hij ervoer tussen leven in Amerika en leven in Frankrijk. Knight of Cups handelde dan weer over zijn misprijzen voor Hollywood, de leegte die hij voelde na de dood van zijn broer en zijn wispelturige relatie met vrouwen. Bekijk je die films back to back, dan voelt Song to Song echt aan als het sluitstuk van wat je Malicks autobiografische quadrilogie zou kunnen noemen.

In Song to Song lijkt Malick thuis te komen. De film speelt zich af in zijn hometown, de muziekstad Austin, en bevat echo’s van de vorige afleveringen van de quadrilogie. Een jonge artieste (Rooney Mara) moet net zoals kleine Terry in The Tree of Life afrekenen met de tegenstelling tussen duisternis (vader) en licht (moeder). Maar de duisternis wordt nu gesymboliseerd door een machtige producer (Michael Fassbender) die vrouwen emotioneel misbruikt en het licht door een integere componist (Ryan Gosling) die het nog moet maken.

In tegenstelling tot in zijn vorig drie autobiografisch werk bekijkt Malick zichzelf vanop een afstand. In To the Wonder en Knight of Cups speelden respectievelijk Ben Affleck en Christian Bale de Malick-rol en waren ze ook de protagonist. In Song to Song vormen Gosling en Fassbender samen het Malick-personage en worden ze bekeken vanuit het standpunt van een door Rooney vertolkte outsider. Meteen ook een verwijzing naar The New World, waarin Pocahontas, eveneens een outsider, gefascineerd raakt door twee heel verschillende mannen, John Smith (Colin Farrell) en John Rolfe (Christian Bale).

Met het Malick-oeuvre in het achterhoofd ontdek je nog veel meer connecties in Song to Song. Wie dus durft te stellen dat de cineast de laatste jaren experimentele luchtbellen heeft geproduceerd, weet duidelijk niet waarover hij of zij het heeft. Zijn films zijn zeer complexe werken die hun geheimen niet meteen prijsgeven. Zijn ze wat humorloos en monotoon? Zeker en vast. Als dat je stoort, is er maar één oplossing: mijden als de pest.

Maar dan mis je wel een brok essentiële filmcultuur.

Klap

Terrence Malick sluit na The Tree of Life, To the Wonder en Knight of Cups zijn autobiografisch vierluik af met een drama over een driehoeksrelatie binnen de muziekwereld in Austin, Texas. Nashville op zijn Malicks.

Regie Terrence Malick
Cast Rooney Mara, Ryan Gosling, Michael Fassbender
Speelduur 2u09
Vanaf 12 juli in de bioscoop