Wat weet jij (nog) over de Bende van Nijvel? Dat ze in de jaren tachtig extreem brutale overvallen hebben gepleegd op verschillende supermarkten? Dat ze daarbij tientallen slachtoffers hebben gemaakt? Dat het onderzoeksdossier door de jaren heen verschillende keren in andere handen is beland? Eén ding weet iedereen: 35 jaar later is de identiteit van de daders nog altijd een groot mysterie.

Aan theorieën is er geen gebrek en Stijn Coninx raakt ze zowat allemaal aan in Niet schieten, misschien wel de beste film uit zijn carrière. Hij slaagt er namelijk grotendeels in om de knuffelbaarheid te ontwijken die zijn oeuvre siert, maar ook voor de voeten loopt. Dit is een verontwaardigde film en die verontwaardiging is op zijn plaats. Veel meer dan een film over het onderzoek naar de Bende van Nijvel, is dit een film over de ontreddering en de frustraties van de nabestaanden. 

Niet schieten is gebaseerd op de autobiografische roman van David Van de Steen, die op 9 november 1985 op negenjarige leeftijd ternauwernood de overval op de Delhaize van Aalst overleefde. Zijn ouders en zijn zus waren minder fortuinlijk. Zo belandde de jonge David bij zijn grootouders Albert en Metje, die zelf nog met hun verdriet worstelden. Terwijl Metje het hele trauma liefst zo snel mogelijk achter zich wilde laten, ging Albert op zoek naar antwoorden.

Albert is het hoofdpersonage, de man die als een van de eersten op de plaats van het onheil is, die de taak op zich neemt om de lijken te identificeren – een huiveringwekkende scène – en die zich ondanks alle tegenwerking in het slabakkende dossier vastbijt. Dat klinkt nobel, maar in de handen van Jan Decleir krijgt het personage veel meer kleuren dan het heldhaftige goud dat je mag verwachten. Zijn Albert is niet altijd even aangenaam en gemakkelijk in de omgang en die gebreken maken hem des te menselijker.

Niet schieten is verre van perfect. De kapper als Jack the Explainer, de bizarre pruik waarmee Jonas Van Geel zijn entree maakt, de overdaad aan bekende Vlaamse acteurs in kleine rolletjes: bij een mindere film zou je erover vallen. Dit drama grijpt tijdens zijn beste momenten echter zo stevig naar de keel dat je hem zijn kleine kantjes probleemloos vergeeft. 

>>KLAP

Stijn Coninx schetst een ontluisterend beeld van 35 jaar onderzoek naar de Bende van Nijvel via het verhaal van een overlevende en diens koppige grootvader (een magistrale Jan Decleir). Pakkend drama in de trant van Paul Greengrass’ Noorse tragedie 22 July.

Regie Stijn Coninx
Cast Jan Decleir, Jonas Van Geel, Viviane De Muynck
Speelduur 2u19
Vanaf 10 oktober in de bioscoop