David Fincher heeft ondertussen al heel wat films gemaakt die in de buurt van meesterwerken komen (Seven, Fight Club, Zodiac, The Social Network, Gone Girl). Daardoor zit je altijd te likkebaarden naar wat hij nog uit zijn mouw zal schudden. Met Mank schiet hij opnieuw in de roos, en niet alleen op stilistisch vlak. Deze in zwart-wit gedraaide karakterstudie is niet alleen vermakelijk, maar ook politiek geladen en brandend actueel.

Toen werd aangekondigd dat Fincher een film zou maken over Herman J. Mankiewicz, vooral bekend als de scenarist van Orson Welles’ Citizen Kane, verwachtte bijna iedereen een biopic met een bizarre structuur. Mank is echter geen biopic en de structuur, die een hele reeks flashbacks bevat, staat ver van de complexe puzzel die Citizen Kane is. Het script van Jack Fincher, de ondertussen overleden vader van de regisseur, probeert in de eerste plaats een heel eenvoudige vraag te stellen. Niet ‘Wie schreef Citizen Kane?’, maar ‘Waarom schreef Mankiewicz Citizen Kane?’ Fincher sr. en jr. gaan er immers vanuit dat Mank zonder enige twijfel op inhoudelijk vlak de auteur van de filmklassieker was en dat Welles vooral de intelligentie had om zich te omringen met briljante mensen zoals Mankiewicz en cameraman Gregg Toland.

Mank speelt zich in hoofdzaak in 1940 af, wanneer de schrijver (een uitstekende Gary Oldman die echter net iets te oud voor de rol is) na een ongeval in een ranch aan de rand van de woestijn wordt gedropt om Citizen Kane te schrijven. De bedlegerige Mankiewicz wordt gedwongen om nuchter te blijven, waardoor het schrijven niet opschiet. Van 1940 springen we regelmatig naar 1930, 1933, 1937 en 1940. Die flashbacks tonen hoe de schrijver, die de meest spitsvondige en geestige commentaren wist te verzinnen, wordt aanvaard en later uitgespuwd door de entourage van krantenmagnaat William Randoph Hearst (Charles Dance), het model voor Charles Foster Kane.

De Finchers tonen Mankiewicz als een ethische man die niet politiek wil zijn, maar dat niet kan onderdrukken. Mank blijkt de gedesillusioneerde hofnar die zich niet wil engageren in het linkse kamp, maar met walging getuige is van hoe de grote Hollywoodbazen Louis B. Mayer (Aliss Howard in een Oscarwaardige vertolking) en Irving Thalberg (Ferdinand Kingsley) de knechten worden van extreemrechtse Hearst. De Finchers vergelijken Mankiewicz ook met Don Quixote die zijn Dulcinea, verpersoonlijkt door Marion Davies (Amanda Seyfried), opoffert om zijn verloren zelfrespect terug te winnen. Bij momenten doet Mank zelfs denken aan de Britse consul in Malcolm Lowry’s Under the Volcano, een zowel tragische als heroïsche dronkaard.

Hoewel Fincher in zijn stilistische benadering regelmatig knipoogt naar het camerawerk van Citizen Kane-en andere jaren veertig-klassiekers zoals The Lost Weekend, levert hij op inhoudelijk vlak vooral commentaar op het Amerika van vandaag. Zo zegt Mank: ‘Als je mensen lang en luid genoeg leugens vertelt, dan geloven ze het.’ En wanneer iemand tijdens de verkiezingsstrijd voor het gouverneurschap in Californië roept ‘Every vote counts’, dan wordt het onmogelijk om geen parallellen te trekken tussen Hearst en Donald Trump.

Ik voorspel dat Mank over een maand in vele top 10-lijstjes van 2020 zal opduiken. Voor mij is hij alvast de nummer één en dat zou hij meer dan waarschijnlijk ook geweest zijn zonder de coronacrisis. Finchers relevante creatie is immers niet alleen mooi om naar te kijken, hij zit ook vol briljante ideeën.

Ronduit fantastisch!

>Klap

David Fincher toont in zijn politiek getinte karakterstudie Mank waarom scenarist Herman J. Mankiewicz krantenmagnaat William Randolph Hearst als model gebruikte voor Charles Foster Kane in Citizen Kane. De inhoudelijke parallellen met het Amerika van vandaag worden op een handige manier gecamoufleerd met prachtige zwart-witfotografie en knipogen naar jaren veertig-cinema. Voor al wie dol is op Citizen Kane, All the King’s Men, The Lost Weekend en Roma.

Regie David Fincher
Cast Gary Oldman, Charles Dance, Amanda Seyfried
Speelduur 2u11
Vanaf 4 december op Netflix