De manga van Ghost in the Shell door Masamune Shirow en de gelijknamige anime uit 1995 geregisseerd door Mamoru Oshii groeiden uit tot culturele fenomenen in thuisland Japan. Vooral de film was ver op zijn tijd vooruit door de filosofische context. Het was dan ook een kwestie van tijd voor Hollywood er de klauwen in zou zetten. Aanvankelijk ging de live-actionfilm een project worden van Steven Spielberg. Maar uiteindelijk kwam het in handen van Snow White and the Huntsman-regisseur Rupert Sanders.

Het was te verwachten dat Hollywood het vrij complexe verhaal van de anime flink zou aanpassen. Het begin van de originele (animatie)film kwam destijds voor leken nogal verwarrend over en Oshii koos resoluut voor een filosofisch einde. En dus moest het verhaal voor de live-actionfilm gestroomlijnd worden.  Het centrale personage is nog altijd The Major, een robot met een menselijk brein (Scarlett Johansson). Ze werkt als special agent voor Section 9, een afdeling van de nationale veiligheidsdienst van Japan die hackers, terroristen en andere misdadigers moet opsporen.

Tot daar lopen anime en Hollywoodfilm gelijk. In de anime moet The Major achter the puppet master aan, een geheimzinnig hacker die de kopstukken van de multinational Hanka Robotica viseert. In de film van Sanders is er echter geen sprake van die puppet master, maar heet de nemesis Kuze. Dat personage werd geplukt uit de animatieserie die volgde op de anime van Oshii. En niet zonder reden. Sanders en co moesten namelijk een klassieke en voor een groot publiek bevredigende character arc scheppen.

In de anime was de ware identiteit van The Major van minder belang. In de live-actionfilm is die wel belangrijk omwille van een meer conflictrijke finale. The Major weet niet wie zij is en dus gaat ze, al dan niet onbewust, op zoek naar zichzelf. Doet dat denken aan The Bourne Identity? Jawel. Waardoor Sanders het in de pers heel uitgebreid kan hebben over een coming of age en over identiteit.

Handig nog voor een ander doel. Want zo kan je het brein (de ghost) van een Japans meisje in het lichaam van een blanke en zeer populaire actrice steken. Meteen zijn we dan beland bij het whitewashing-vraagstuk. Nu ja, het casten van blanke acteurs in rollen bestemd voor Aziaten zorgt al een eeuwigheid voor wrevel. Denk maar aan Paul Muni als Chinese boer in The Good Earth of John Wayne als Genghis Khan in The Conqueror.

Ook nu kwam er kritiek omdat Johansson de rol van een Japanse speelt. Maar de originele regisseur Oshii had daar blijkbaar minder problemen mee. Het lichaam van de cyborg speelt immers geen rol. Hij heeft natuurlijk een punt op een ander vlak. Na rollen in The Avengers, Under the Skin en Lucy brengt Johansson beslist wel geloofwaardige sciencefictionbagage met zich mee.

Het probleem zit hem echter in het feit dat ook de andere rollen in de film door blanken werden ingevuld, op Takeshi Kitano als de leider van Section 9 na. Zo wordt de sidekick van The Major vertolkt door Deen Pilou Asbæk, haar surrogaatmoeder is Française Juliette Binoche en de hacker wordt gespeeld door Amerikaan Michael Pitt. Dat werd uiteraard gedaan omdat Hollywood heel onzeker is over wie of wat in een film aantrekkelijk is voor een zo groot mogelijke publiek.

Maar Ghost in the Shell is beslist niet de slechtste film van het jaar. Het is een op technisch vlak bijna perfect Hollywoodevenement met goed gedoseerde actie. Kan je daarmee leven? Prima. Wie wat meer eist, zal misschien struikelen over de hommage aan Blade Runner die vrij breed in de film werd uitgesmeerd. Op zich geen probleem. Maar gebruik dan zo weinig mogelijk CGI. Want CGI zorgt ervoor dat alles waziger wordt en daardoor een pak minder realistisch en pakkend. Een ander probleem is regisseur Sander zelf. De man zal wel een bekwame reclamefilmer zijn, die heel goed weet wat hij doet, maar hij is geen Denis Villeneuve die echt een ziel in dit soort film kan steken.

Ach, het had allemaal veel slechter kunnen aflopen. Stel je voor dat Alex Proyas aan het roer had gestaan. Of Michael Bay. Of Louis Leterrier. Of Jonathan Liebesman. Of… Alleen is het spijtig dat Hollywood en Sanders geen risico’s hebben durven nemen. Stel je voor dat men bepaalde aspecten van de anime letterlijk had overgenomen. Maar neen. The Major, die in de anime regelmatig een robbertje vecht in haar blootje, kreeg in de live-actionfilm een vleeskleurig latexpakje aan voor de ‘blote’ scènes.

Tja, als je een film uit de Hollywoodfabriek wil bekijken, moet je nu eenmaal de regels van die fabriek accepteren.

>>Klap

Scarlett Johansson mag na Under the Skin de andere kant van het sciencefictionspectrum bespelen in deze naar Blade Runner knipogende live-actionremake van de gelijknamige Japanse anime over een cyborg met een menselijk brein.

Regie Rupert Sanders
Cast Scarlett Johansson, Takeshi Kitano, Juliette Binoche
Speelduur 1u46
Vanaf 29 maart in de bioscoop