Een bekentenis: Christopher Nolan zal nooit mijn favoriete cineast worden. Daarvoor filmt hij te veel met het hoofd in plaats van met het hart. Toch kan ik zijn meesterschap onmogelijk ontkennen. Kijk maar naar zijn nieuwste film.

Dunkirk is een WO II-film zoals je die nog nooit gezien hebt. Dat lijkt een cliché, maar het is gewoonweg de waarheid. Neem de openingssequentie van Saving Private Ryan, voeg er een stevige scheut kubrickiaanse abstrahering aan toe en overgiet het geheel met een thrillersausje waar Hitchcock trots op zou zijn, en je komt min of meer in de buurt.

Simpeler: ga dit op een zo groot mogelijk scherm zien en vraag vooraf beleefd of men voor één keer de Belgische decibelwetgeving aan zijn laars wil lappen. Dit is cinema op zijn puurst: een uitgebeend plot verheven tot grote kunst dankzij een arsenaal aan audiovisuele tours de force.

‘Uitgebeend’ mag je trouwens letterlijk nemen. Nolan toont de evacuatie van de Britse troepen op het strand van Duinkerke tijdens de vroege dagen van de Tweede Wereldoorlog vanuit drie perspectieven: te land, ter zee en in de lucht. Maar verwacht niet dat je ook maar iets persoonlijks te weten komt over de piepjonge soldaten, de hooggeplaatste majoors en de Spitfirepiloten.

Spreken doen de personages ook al niet veel. Bekendere koppen Kenneth Branagh, Mark Rylance en Tom Hardy nemen het merendeel van de dialogen voor hun rekening, maar als ze ieder meer dan twintig zinnen debiteren, zal het veel zijn. Het opvallendste gezicht tussen de jonge honden – niet tieneridool Harry Styles, maar Fionn Whitehead – ademt met zijn vrijwel woordeloze prestatie tegelijk kracht en fragiliteit uit.

Velen zullen niet kunnen ophouden over de adembenemende actiesequenties, en gelijk hebben ze – je kunt zelfs opperen dat de film één geniaal uitgesponnen actiesequentie is. Maar het zijn de rustigere momenten die pas echt doen beseffen hoe straf deze film is. Zo flirt Nolan tijdens een scène waarin drie soldaten uitgeput op het strand neerploffen, met een gevoel van vervreemding dat je maar zelden tegenkomt in dit soort blockbustercinema.

Helemaal perfect is Dunkirk niet. De vraag dringt zich op waarom Nolan en de zijnen de moeite niet namen om de Franse kustlijn te ontdoen van moderne gebouwen – speelde de aversie van de regisseur voor digitale ingrepen hen parten? De weinige dialogen komen een tikkeltje uitleggerig over. En het spel met de verschillende tijd- en verhaallijnen is minder bevredigend dan verhoopt.

Niettemin: een monumentale must see!

>>KLAP

Christopher Nolan vermengt de intensiteit van de openingssequentie uit Saving Private Ryan met een stevige scheut Kubrick en overgiet het geheel met een hitchcockiaans thrillersausje. Resultaat: een WO II-film die werkelijk one of a kind is.

Regie Christopher Nolan
Cast Fionn Whitehead, Kenneth Branagh, Mark Rylance
Speelduur 1u47
Vanaf 20 juli in de bioscoop