Zoals zijn Russische collega Andrei Zvyagintsev is de Roemeense cineast Cristian Mungiu een realist – sommigen zouden zeggen pessimist – die incidenten in eigen land exploreert, maar ze naar universeel niveau optilt. Antwoorden krijg je niet en je zit op het einde met nog meer vragen dan in het begin. Voeg daar, in het geval van zijn drama R.M.N., nog een surrealistisch slot bij en je hebt een fascinerend portret van een maatschappij die het noorden verliest.

Mungiu focust zich ditmaal op twee personages. Matthias is een man die lange tijd in Duitsland heeft gewerkt en na de zoveelste racistische sneer terugkeert naar zijn multi-etnisch geboortedorpje. Daar tracht hij contact op te nemen met zijn ex-minnares Csilla, maar het wordt duidelijk dat zijn conservatieve mentaliteit en macho-attitude die relatie al lang geleden deed verzuren. Csilla runt dan weer een bakkerijbedrijf. Om de eindjes aan mekaar te kunnen knopen huurt ze gastarbeiders uit Sri Lanka in. De komst van die mannen roept echter bij de lokale bevolking verzet op. De bewoners zitten immers met angstgevoelens en zoeken dan ook zondebokken.

Gouden Palm-winnaar Mungiu scant hier als een chirurg de sluimerende haat en angst in zijn thuisland en Europa. Niet toevallig kreeg de film de titel R.M.N. (MRI of hersenscan) mee. Mungiu wijst daarbij niet naar bepaalde personen, maar eerder naar een mentaliteit die al een hele tijd aanwezig is of onderhuids sudderde bij de bewoners, waardoor ze dingen beginnen te zien die er niet zijn.

Het knappe aan de film zit hem in het zeer eenvoudige verhaal dat complex gedrag van mensen blootlegt. Zo is de zoon van het hoofdpersonage angstig voor iets, maar je krijgt de indruk dat de vader die angst voedt. De bedrijfsleidster komt aanvankelijk over als een idealistische figuur, maar toch is opportunisme haar niet vreemd. En de bevolking reageert op een racistische manier, terwijl ze in andere omstandigheden zelf een minderheid zou vormen.

R.M.N. kreeg vreemd genoeg geen prijs op het filmfestival van Cannes. Nochtans was dit een van de sterkste films van het programma. Misschien raakte de jury wat gefrustreerd omdat Mungiu het vertikt om zelfs maar de kleinste verklaring te suggereren en zijn film afsluit met een verrassende surrealistische noot.

>>Klap

De Roemeense Gouden Palm-winnaar Cristian Mungiu licht zijn thuisland door via de schets van een man die terugkeert naar zijn geboortedorp en zijn ex-minnares die migranten als arbeiders inhuurt. Een sluimerend thrillerdrama dat qua sfeer verwant is met Das weiße Band van Michael Haneke.

Regie Christian Mungiu
Cast Marin Grigore, Judith State, Macrina Bârlădeanu
Speelduur 2u05
Vanaf 19 oktober in de bioscoop