Wie is Vlaanderens grootste Mad Max-fan? Jan Verheyen natuurlijk! De filmmaker vertelt dan ook graag honderduit over zijn passie voor de post-apocalyptische held.

Ik weet nog waar en wanneer ik Mad Max voor het eerst zag, in 1979 was dat. Ik was zestien, een filmnerd en ik zag in die tijd werkelijk alles. Niet alleen Amerikaanse en Franse films. Van babbelzieke  auteursfilms over hersenverlammende kluchtfilms tot de sombere vertegenwoordigers van die neue Deutsche Welle, een paar verdwaalde Chinezen en massa’s Italiaanse B- tot Z-films Ik herhaal: alles! Ik heb de alfabetische, getypte lijsten nog liggen, voor wie het bewijs wil zien. En voor alle duidelijkheid : ik zag die allemaal in de bioscoop. Het waren toen de pioniersjaren van de videorecorder en mijn vader is nooit een early adapter geweest. Ik was allang blij dat ik veel naar de bioscoop mocht. Ik zag jaarlijks 300 à 400 films in de cinema. ik heb er mooi vier jaar filmschool mee uitgespaard.

De zaal waar ik Mad Max zag, was de Plaza op de Boulevard Adolphe Max in Brussel. Je had toen nog veel zalen in de Brusselse benedenstad, en ze hadden allemaal ook een  eigen smoel. In de Eldorado (nu UGC De Brouckère) draaiden de grote films, in de Marivaux en de Metropole (allebei gesneuveld in de jaren ’90) de grote Franse films, de mastodont Variétés vertoonde alleen de 70mm-spektakels (Apocalypse Now heb ik daar gezien, what a thrill!) en in de Colisée kon je terecht voor gore Italiaanse zombie- en kannibalenfilms.

In de grote zaal van de Plaza zag ik dus op een zaterdagnamiddag  Mad Max. Ik was een beetje te laat – ik zag toen meestal vier films na elkaar en dat was dus vaak lopen van de ene bioscoop naar de andere. De lichten dimden toen ik de zaal binnenkwam, een stoel zocht en mijn jas begon uit te doen. Tien minuten later, na die met adrenaline gevulde openingsscène, betrapte ik me erop dat ik nog steeds half met mijn jas aanzat, bevroren, gefascineerd, helemaal in de film. Nog eens tachtig minuten later was ik compleet van de kaart, blown away. Ik heb dat jaar de film nog zes keer gezien, en nu nog probeer ik hem om de paar jaar te bekijken.

En ja, ik weet dat Mad Max in essentie een ordinaire wraakfilm is, en dat je als zestienjarige anders kijkt en net iets makkelijker te beïnvloeden bent. Maar Mad Max is wel degelijk een sleutelfilm, een tijdsdocument en jawel, Grote Cinema.De film is gemaakt in de pioniersjaren van de Australische exploitation-cinema (zie de geweldige docu Not quite Hollywood) toen door een nieuwe tax shelter-maatregel plots geld beschikbaar was voor andere films dan de klassieke gesubsidieerde auteurscinema.

En met dat geld maakte George Miller, toen 34, niet gehinderd door veel ervaring, met een jonge cast en crew en al evenmin onder de indruk van traditie zijn debuutfilm Mad Max. Mel Gibson speelt een jonge flik die in een desolaat post-apocalyptisch Australië probeert om de eindeloze highways te zuiveren van een kleurrijk assortiment bad guys.

Dat er geen doden zijn gevallen tijdens de opnames is een gelukkig toeval, want in hun enthousiasme en het draaien volgens het principe ‘we vinden het uit terwijl we het doen’ werden risico’s genomen die nu zelfs in studentenfilms ondenkbaar zijn. Misschien is het daarom zo’n geweldige film: je proeft, je ruikt, je ziet die risico’s, en dat maakt van Mad Max een adrenalinestoot, een brok rauwe, verpletterende energie zoals je die maar zeer zelden in de cinema te zien krijgt. Niet in 1979 en niet nu.

Energie is voor mij the secret ingredient van de prent. Ongebreidelde, ongetemde kracht. Reken daarbij jeugdige overmoed en de sheer fun van het filmmaken. Alleen al daarom heeft geen enkele van de sequels, hoe technisch capabel en onderhoudend ook, op mij hetzelfde effect gehad. Je kan maar één keer ontmaagd worden. Ook in de bioscoop.

Wat niet wegneemt dat ik toch uitkijk naar Mad Max : Fury Road. Uit nieuwsgierigheid naar wat George Miller, ondertussen 70, toe te voegen heeft aan de iconografie. Of naar hoe Tom Hardy in het leren pak van Max past. En uit nostalgie, uiteraard.

Mad Max: Fury Road draait nu in de zalen.