SPOILERALARM

Jordan Peele heeft geweldige ideeën en wil die allemaal koste wat kost in zijn films te steken – met het gevaar pretentieus over te komen en het verhaal te onderdrukken. In Get Out bleef het allemaal nog in evenwicht door een scherpe focus. In Us begon nadrukkelijkheid hem echter parten te spelen. En in Nope probeert hij subtiel uit de hoek te komen, maar verdrinkt hij een poepsimpel verhaal – waarvoor Steven Spielberg waarschijnlijk zou bedanken – in een poel van ideeën.

Nope is als een intellectualistische versie van Close Encounters of the Third Kind: ook hier heb je gewone Amerikanen die het moeten opnemen tegen mysterieuze wezens, waarvan je de bedoelingen niet meteen kunt voorspellen. Peele overlaadt het verhaal echter met thema’s die op het eerste gezicht totaal niets met die narratief te maken hebben.

In feite gaat Nope meer over Hollywood, racisme, voyeurisme, exploitatie en het filmproces op zich dan over wezens die de aarde observeren. De aanhef maakt al veel duidelijk over Peeles bedoelingen: de vader van de Afro-Amerkaanse rancher Otis (Daniel Kaluuya), die zijn paarden verhuurt aan studioproducties, sterft na een eigenaardig incident waarbij een geldmunt zijn hoofd doorboort. Hollywoodgeld vernietigt Afro-Amerikaanse filmtalent, met andere woorden.

Later vestigt Peele enorm veel aandacht op Kaluuya op een paard: een ironisch-kritische knipoog naar de blanke cowboy uit de klassieke westerns, maar ook een verwijzing naar de jockey in het pioniersfilmpje van de Britse fotograaf Eadweard Muybridge. Iedereen heeft dat filmpje ooit gezien, maar bijna niemand weet dat de jockey een Afro-Amerikaan was. Over de man wordt dan ook nooit een woord gerept – tot Peele hem nu bombardeert tot een voorvader van Kaluuya’s personage.

Je hebt naarmate de film vordert het gevoel dat Peele een hoop ideeën bij mekaar voegde en pas achteraf naar een verhaal op zoek is gegaan. Het probleem is echter dat je zo zelden of nooit een coherente vertelling krijgt die werkelijk je adem afsnijdt. Na een uur begin je je hier af te vragen waar de actie blijft en als die er uiteindelijk komt, blijkt ze niet zo spectaculair. Bovendien zit je na de eindgeneriek met een hoop vragen over de dreigende entiteit, de motivatie van een aantal personages en de fascinerende intro die uiteindelijk toch wat te losjes en te metaforisch binnen het geheel bengelt.

De acteurs doen uitstekend hun werk en director of photography Hoyte van Hoytema levert een paar indrukwekkende shots af. Maar is dit nu een overladen kunstfilm in een Hollywoodkleedje? Of een wat saaie Hollywoodfilm met een pretentieuze boodschap? Op zo’n moment aanbid je de helderheid, eenvoud en zelfs intellectuele bescheidenheid van een Spielberg. Peele zal zich toch wat moeten bijsturen voor hij de meester kan evenaren. Met goede ideeën alleen maak je nog geen meeslepende film.   

>>Klap

Jordan Peele (Get Out, Us) maakt als derde bioscoopfilm een Spielbergiaanse sciencefictionfilm over de zoon van een Afro-Amerikaanse rancher (Daniel Kaluuya) die de bedoelingen van een vreemde entiteit tracht te achterhalen. Close Encounters of the Third Kind, maar dan nokvol maatschappijkritische thema’s.

Regie Jordan Peele
Cast Daniel Kaluuya, Keke Palmer, Steven Yeun
Speelduur 2u10
Vanaf 17 augustus in de bioscoop