Is het fair om Night Moves de meest mainstream film te noemen die Kelly Reichardt (zie arthousepareltjes Wendy and Lucy, Old Joy en Meek’s Cutoff) tot nu toe gemaakt heeft? Je zou denken van wel, want het gaat om een thriller over drie personages die hun politieke overtuigingen op explosieve manier kracht willen bijzetten. Reichardt bouwt haar film op rond een paar cruciale vragen die elke kijker voor zich moet beantwoorden. Hoe ver is te ver? Heiligt het doel de middelen als het gaat om de redding van de planeet? Wie heeft gelijk: de mensen die niet langer passief willen toekijken hoe de wereld om zeep wordt geholpen of de man die stelt dat een dergelijke daad gemakkelijk theater is van figuren die het geduld niet kunnen opbrengen om de wereld op een blijvende manier te veranderen? Of simpeler uitgedrukt: moet je het trio waar Night Moves om draait terroristen of vrijheidsstrijders noemen?

Ze hebben alle drie dezelfde motivatie: onze energieverslindende en overconsumerende maatschappij de ogen openen door luid op de deur te bonken. Maar hun persoonlijkheden lopen sterk uiteen. Josh (Jesse Eisenberg) is de intellectueel, een stille denker die zich aangetrokken voelt door het anarchistisch gedachtegoed en in het groene Oregon deel uitmaakt van een commune. Dena (Dakota Fanning) is meer de verloren dochter, een meisje uit een rijke familie dat haar weg zoekt in het leven en in de missie van Josh een doel vindt voor haar bestaan. En dan is er nog Harmon (Peter Sarsgaard), een ex-paracommando en ex-gedetineerde die de kennis bezit om meststoffen op basis van stikstof om te bouwen tot een gigantische bom. Met zijn drieën hebben ze het gemunt op een stuwdam die weliswaar gebruikt wordt om groene elektriciteit op te wekken, maar die ook een uitgestrekt natuurgebied onder water heeft gezet voor de bouw van een watersportpark. Het plan is om een speedboot vol te stouwen met explosieven, hem aan te meren bij de dam, een timer in te stellen en zich uit de voeten te maken.

Op zich steekt het project eenvoudig in elkaar, maar ze zijn zich ervan bewust dat er onderweg genoeg stappen zijn waar het fout kan lopen. En omdat Night Moves een thriller is, spelen Reichardt en haar vaste schrijver Jonathan Raymond extra in op die sleutelmomenten. Zo moet Dena al haar charmes en overredingskracht in de waagschaal gooien om een argwanende handelaar zo ver te krijgen dat hij haar vertrouwt met een verdacht grote hoeveelheid stikstofmest. Dat goedje staat immers op de rode lijst van het F.B.I. En net wanneer ze tijdens de missie de timer van de bom in gang hebben gezet, komt er een auto aan en moeten ze zich muisstil houden terwijl de explosie steeds dichterbij komt. Waar elke andere regisseur de film zou volproppen met dat soort prangende situaties en nagelbijtscènes, kiest Reichardt verder echter resoluut voor een andere aanpak. Net als in haar andere films is ze veel meer geïnteresseerd in de personages dan in het spektakel, en onderzoekt ze hoe de gedachten van die personages zich vertalen in hun gedrag. Het is alsof ze het publiek met dat handvol klassiek spannende scènes op het gemak wil stellen en even in de waan laten dat Night Moves een traditionele thriller is, om vervolgens een ander pad in te slaan. Maar het is wel een pad dat naar even intense en wurgende oorden leidt.

In wezen is de film zelfs niet echt bezig met de ecologische overtuigingen die Josh, Dena en Harmon drijven. Reichardt toont enkel wat we moeten zien en vertikt het om alles netjes uit te leggen via uitgesponnen dialogen. Hoe de personages kijken, wat ze doen, wat ze niet doen, hoe ze zich houden, hoe ze reageren – al die elementen spreken duidelijker dan de woorden die ze in de mond nemen. In Reichardts werk is de bijdrage van de acteurs dan ook essentieel, en geen van de drie hoofdrolspelers stelt teleur. Van Peter Sarsgaard wist je op voorhand dat hij overtuigend dreiging uitstraalt (zie onder meer Flightplan en onlangs nog Lovelace), terwijl Dakota Fanning (War of the Worlds, The Runaways) het goeie evenwicht vindt tussen verbetenheid en onzekerheid. De sterkste prestatie komt echter van Eisenberg, die erin slaagt om zijn Woody Allen-achtige nervositeit af te gooien en gestalte te geven aan een stil water met diepe gronden. Dat hij de lichtjes extravagante ontknoping aan de man weet te brengen, zegt genoeg.

>>KLAP

Night Moves is een thriller als geen andere, maar Kelly Reichardt is dan ook een regisseur als geen ander. In plaats van alles letterlijk uit te spellen, laat ze de spanning onderhuids sudderen. Het resultaat is even indringend als apart.

Regie Kelly Reichardt
Cast Jesse Eisenberg, Dakota Fanning, Peter Sarsgaard
Speelduur 1u52
Vanaf 30 april in de bioscoop

@RubenNollet