De opgespannen kracht die in een vulkaan huist. Dat moet zowat de vertaling zijn van het woord ‘Ixcanul’, een van de vele termen waarmee de Kaqchikel — een Maya-volk uit Guatemala — naar een vuurspuwende berg verwijzen. Als ik er dan nog bij vertel dat de centrale figuur in dit relaas een zeventienjarig meisje is dat onderdrukt wordt door allerlei ouderlijke regels, sociale wetmatigheden en religieuze tradities, wordt de metafoor snel duidelijk.

En toch heb je op geen enkel ogenblik het gevoel dat Ixcanul de symboliek er met pollepels tegelijk overheen kapt. Debuterend regisseur Jayro Bustamante begrijpt immers hoe hij de aandacht moet afleiden van die subtekst, ook al is die niet bijzonder sub. Behalve het verhaal van een meisje — en eigenlijk een heel volk — dat snakt naar vrijheid is Ixcanul een bijzonder knap geweven vertelling die in alle eenvoud een diepe indruk nalaat.

María, het ongelukkige wicht in kwestie, woont met haar ouders op de flanken van een actieve vulkaan. Vader werkt op de plantage van een plaatselijke koffieboer, moeder en dochter onderhouden de boerderij. Maar het leven is hard. Een slangenplaag bedreigt de koffie-oogst en alsof dat nog niet genoeg is, hebben María’s ouders een huwelijk voor haar gearrangeerd. En dan verliest de jonge vrouw haar hart en haar maagdelijkheid aan een charmante maar weinig betrouwbare koffieplukker.

Bustamante krijgt in Ixcanul een opmerkelijke toon voor elkaar, tegelijk rauw realistisch (Loach loert om de hoek), simpel poëtisch (Terrence Malick is ook nooit ver weg) en gekruid met een gezonde scheut sensualiteit en humor. Een sterk debuut heet zoiets dan.

>>KLAP

Deze zeldzame brok cinema uit Guatemala is een treffend portret van koffieplukkers in een gemeenschap die op de flanken van een actieve vulkaan leeft. Het sociale engagement van Ken Loach, maar dan met een spirituele dimensie.

Regie Jayro Bustamante
Cast María Mercedes Coroy, María Telón, Marvin Coroy
Speelduur 1u33
Vanaf 25 november in de bioscoop

@RubenNollet