Vertigo

Een duizelingwekkende dosis cinema

06.07.2023

Herzog-telex: Aguirre, der Zorn Gottes, Kaspar Hauser & Fitzcarraldo (recensie)

door Chris Craps

Drie klassiekers van de Duitse cineast Werner Herzog werden digitaal gerestaureerd en zijn deze zomer opnieuw in de bioscoop te bekijken. Herzog was in de jaren zeventig  – samen met Rainer Werner Fassbinder, Wim Wenders en Volker Schlöndorff – een van de boegbeelden van de Neuer Deutcher Film. Hij onderscheidde zich echter van zijn collega’s met een cinema doordrongen van waanzin en extreem realisme. Wat Herzog toonde, was echt. Als hij een film maakte waarin een rivierboot over een heuvel werd getrokken (Fitzcarraldo), liet hij daadwerkelijk zo’n boot over een heuvel sleuren.

Herzogs grote doorbraakfilm was zijn persoonlijke Citizen Kane. In 1972 maakte hij met zijn fetisjacteur Klaus Kinski de poëtische dodentocht Aguirre, der Zorn Gottes, over de beruchte Baskische conquistador die in 1560 het mythische koninkrijk El Dorado in Peru wilde bereiken. Onvergetelijk zijn de eindbeelden waarin Kinski – spoileralarm – als enige overlevende omringd door apen compleet waanzinnig wordt.

Twee jaar later kwam Herzog op de proppen met het ingetogenere Jeder für sich und Gott gegen alle, maar opnieuw was zijn afstandelijke en poëtisch-realistische stijl zeer herkenbaar. Het verhaal is gebaseerd op het mysterie rond Kaspar Hauser, een man die plots opdook nadat hij zonder enig echt menselijk contact zeventien jaar lang in een hok had geleefd.

Na Aguirre, Nosferatu en Woyzeck werkten Herzog en Kinski in 1982 een vierde keer samen aan Fitzcarraldo, een waanzinnig drama over een operaliefhebber die in het Amazonenwoud een gebied rijk aan rubber wilde opeisen. Nog meer dan tijdens hun vorige samenwerkingen gedroeg Kinski zich als een krankzinnige. In die mate zelfs dat de natives Herzog voorstelden om hem te vermoorden, wat de regisseur vriendelijk afsloeg.

Aguirre, der Zorn Gottes

Regie Werner Herzog
Cast Klaus Kinski, Peter Berling, Helena Rojo
Speelduur 1u34
Vanaf 28 juni in de bioscoop

Kaspar Hauser: Jeder für sich und Gott gegen alle

Regie Werner Herzog
Cast Bruno S., Brigitte Mira, Reinhard Hauff
Speelduur 1u49
Vanaf 28 juni in de bioscoop

Fitzcarraldo

Regie Werner Herzog
Cast Klaus Kinski, Claudia Cardinale, Jodé Lewgoy
Speelduur 2u37
Vanaf 28 juni in de bioscoop