Vertigo

Een duizelingwekkende dosis cinema

Vertigo

14.02.2016

Geriatrische geliefden: vijf films over liefde op leeftijd

door Ruben Aerts

In Achter de wolken – die sinds woensdag in de zalen speelt, de hoofdrollen zijn voor Jo De Meyere en Chris Lomme – kruisen twee ex-geliefden na jaren van radiostilte opnieuw elkaars pad. Hun lichamen verrimpelden, hun geesten werden troebel. Toch laait het vuur hoog op wanneer ze elkaar weer in de ogen kijken. En u dacht dat het beest met twee ruggen tegen die tijd uitgehijgd was!

Liefde op leeftijd, het bestaat. Meer nog, de filmgeschiedenis bevat talloze parels die uitblinken in subtiliteit en diepmenselijke verbondenheid. Speciaal voor u – ach, het is tenslotte Valentijn – selecteerden wij vijf memorabele histoires d’amour met een grijs randje.

 

Iris (2001)

Liefde is geven en… nog meer geven. John Bayley zal nooit anders kennen dan dat zijn gevoelens voor Iris op de proef worden gesteld. Zij is een zelfbewuste, ietwat wispelturige vrouw die later naam maakt als schrijfster, hij een zes jaar jongere Oxford-academicus. Zijn leven lang holt hij achter haar aan, zowel intellectueel als amoureus. Tot Alzheimer toeslaat en hij alles wordt wat zij nodig heeft. Gedreven door onbaatzuchtige liefde en met dat laatste beetje energie dat hem nog rest, zal hij voor haar zorgen.

Deze verfilming van het leven van schrijfster Iris Murdoch is een pleidooi voor compromisloze liefde. Krijgt u er gratis bij: Jim Broadbent in een glansrol, terecht bekroond met een Oscar.

 

On Golden Pond (1981)

Destijds maakte deze verfilming van het gelijknamige toneelstuk van Ernest Thompson nogal wat indruk op de babyboomgeneratie. Het confronteerde hen met de uitdagingen waar liefde op latere leeftijd tegen opbotst. Henry Fonda en Katharine Hepburn spelen een koppel dat al heel wat jaren op de teller heeft. Ze trekken naar hun vakantiehuisje aan het meer, zoals ze dat al jaren doen. Wanneer hun dochter, haar verloofde en zijn zoon arriveren gaat de boel aan het schuiven.

De kracht zit ‘m niet in de plot – voorspelbaarheid troef – maar in de echtheid van de vertolkingen. In de fragiele eenvoud van Fonda en Hepburns affectie voor elkaar. Tenslotte, hoe vaak geloven we werkelijk wat we te zien krijgen op het witte doek?

 

Make Way for Tomorrow (1937)

In 1937 verfilmde Leo McCarey (Duck Soup, The Awful Truth) het vergeten geraakte Make Way for Tomorrow. De film moet zowat de grootste nachtmerrie van elk langgetrouwd koppel in beeld brengen. Na meer dan vijftig jaren van lief en leed raken Lucy en Barkley Cooper hun woonst kwijt. Vermits geen van de vijf kinderen hen beiden in huis kan nemen – niet een demonische onwil, maar louter praktische bezwaren liggen aan de basis – worden ze verplicht om op te splitsen.

Zonder zich te verliezen in goedkoop melodrama toont McCarey hoe hun levens tegen wil en dank ontvlochten worden. Hoe dat tezelfdertijd niet mogelijk is. Make Way for Tomorrow zou Yasujiro Ozu geïnspireerd hebben tot het befaamde Tokyo Story.

 

Something’s Gotta Give (2003)

Omdat een zekere lichtheid ook z’n waarde heeft: in dit heerlijk komische steekspel, met Diane Keaton en Jack Nicholson in de hoofdrollen, zien we hoe een rokkenjager met een indrukwekkende staat van dienst tegen ieders verwachtingen in zich aangetrokken voelt tot… de moeder van zijn jongste verovering. ‘I’ve never seen a woman that age naked before’, horen we hem even later zeggen.

Nancy Meyers (What Women Want) begeeft zich met deze romantische sitcom – good ol’ Jack moet een hele poos platliggen na een wat overmoedige poging tot betere bedgymnastiek – op vertrouwd terrein en is tegelijk trouw aan de karakters die ze opvoert. Something’s Gotta Give werd nogal morrend verweten een Nicholson playing Nicholson-truuk uit te halen. Goh, en wat dan nog?

 

Amour (2012)

Zonder enige twijfel is Amour de meest genadeloze uit deze reeks. De Oostenrijkse regisseur Michael Haneke (Das Weisse Band, La Pianiste) voert Georges (Jean-Louis Trintignant) en Anne (Emmanuelle Riva) op, gecultiveerde tachtigers die zowel fysiek als mentaal heer en meester zijn van hun bestaan. Dat verandert wanneer zij na een beroerte in een sneltempo aftakelt en de gratie waarmee ze haar oude dag beleefde onmogelijk wordt. Wat volgt is een vergeefse strijd – een die ze zij aan zij voeren – om vast te houden aan wat eens was. Want Georges zorgt dan wel voor haar met een toewijding die zowel ontroert als ontnuchert, het Onafwendbare nadert met rasse schreden.

Zonder iets prijs te geven: de finale van Riva’s krachttoer – haar vertolking is fenomenaal – giert daags nadien nog door je lijf. Een film die de realiteit als een ongemakkelijke waarheid in je gezicht slingert.

@rubenaerts