Cinema toont zich wel vaker een ideaal platform om het lot van vluchtelingen aan te kaarten. De Dimitri Verhulst-verfilming Problemski Hotel is in elk geval de ideale aanleiding om een paar voorbeelden aan te halen.

Casablanca (Michael Curtiz, 1942)

Humphrey Bogart en Ingrid Bergman trekken met hun smachtende blikken en chique kleren de aandacht weg, maar deze klassieker is in wezen een vluchtelingendrama. Tijdens de Tweede Wereldoorlog weken veel Europeanen uit naar — o ironie — Noord-Afrika om uit de klauwen van de nazi’s te blijven, en Casablanca was zo’n neutraal toevluchtsoord. Curtiz’ film houdt een pleidooi voor vluchtelingen als individuele mensen die gevangen zitten op een plek die wel veilig is, maar waar ze zich nooit thuis voelen. “Waiting, waiting, waiting. I’ll never get out of here”, klaagt een van hen.

 

El Norte (Gregory Nava, 1983)

In de jaren ’80 voelden veel mensen uit Zuid- en Midden-Amerika de drang om hun thuisland achter zich te laten, met dank aan de vele gewelddadige rechtse putches die de Amerikaanse regering Reagan ondersteunde. In El Norte volgen we twee Guatemalteekse Indianen die na de moord op hun ouders wegvluchten en in het onbestemde Noorden een toekomst hopen te vinden, eerst in Tijuana en later in het zuiden van Californië.

https://www.youtube.com/watch?v=Qe_pcfYGrLs

 

In This World (Michael Winterbottom, 2002)

Gesterkt door de overtuiging dat je zoiets onmogelijk kan verzinnen, verzamelde de Britse regisseur Michael Winterbottom samen met zijn scenarist Tony Grisoni getuigenissen van illegalen die het allemaal meegemaakt hebben. Die goot hij vervolgens in een ruw idee van een script en reisde met twee Afghaanse vluchtelingen mee van hun kamp in Peshawar naar Londen. Zonder franjes, commentaar of sentiment registreert Winterbottom wat zijn twee hoofdfiguren, de jonge Jamal en zijn wat oudere neef Enayat, moeten doorstaan om hun doel te bereiken.

 

Children of Men (Alfonso Cuarón, 2006)

Alfonso Cuaróns dystopische parel speelt zich af in een wereld waar geen kinderen meer geboren worden, een fascistische regering de macht gegrepen heeft en niet-Britten als vee behandeld worden. Iedereen moet deze film gezien hebben, maar ik stel voor dat we Brits premier David Cameron alvast dwingen om te kijken. En doe het maar op de manier die Malcolm McDowell in A Clockwork Orange te beurt valt.

 

District 9 (Neill Blomkamp, 2009)

Sciencefiction is het ideale genre om gevoelige onderwerpen aan te kaarten, en dat blijkt ook uit Neill Blomkamps debuutfilm. De satire District 9 voert buitenaardse vluchtelingen op die door de Zuid-Afrikaanse overheid samengepropt worden in armtierige kampen. De politie neemt ze geregeld zwaar onder handen en de media schilderen hen af als criminelen en zelfs terroristen. Klinkt bekend?

https://www.youtube.com/watch?v=gtMEDz7CvyY

 

La pirogue (Moussa Touré, 2012)

Een Afrikaanse film die het onderwerp vluchtelingen behandelt, die moet wel vermeld worden. In La pirogue toont de Senegalese cineast Moussa Touré hoe een visser tegen zijn zin de job aanvaardt om in zijn sjofele sloep een groep illegale migranten naar Spanje te brengen. Een strakke film die je doet meevoelen met de vele mensen die een gelijkaardige tocht ondernemen.

 

@RubenNollet