Exact veertig jaar terug zwom Jaws de bioscoopzalen in. De film van Steven Spielberg veranderde de Amerikaanse filmindustrie voorgoed en groeide uit tot de vader van de moderne zomerblockbuster. Toch kunnen hedendaagse kaskrakers heel wat leren van de klassieker. De zeven belangrijkste lessen op een rijtje!

Goed begonnen is half gewonnen

Een goede openingsscène is goud waard. Je grijpt de kijker onmiddellijk bij het nekvel en introduceert de hele toon van je film. Spielberg illustreerde dat perfect met de gruwelijke aanval op het zwemmende meisje. De horror die onder het wateroppervlak schuilt is onmiddellijk duidelijk. Een opening van dat kaliber kom je niet vaak tegen in de gemiddelde blockbuster. Gelukkig passeert er af en toe een The Dark Knight of een Mad Max: Fury Road om het tegendeel te bewijzen.

 

Suspense maakt goede cinema

Wil je een gslaagde thriller maken, dan heb je nood aan een goede dosis spanning. Grote Hitchcock-fan Spielberg begreep dat als geen ander.  Verrukkelijk voobeeld: wachten met het onthullen van de haai tot de derde act. Akkoord, de pop die ze gebruikten – Bruce voor de vrienden – bleek tijdens de opnames geen echte waterrat, maar de spanningsboog was voornamelijk het resultaat van het juiste filmische instinct. Je merkt dat Spielberg-pupillen als J.J. Abrams of Colin Trevorrow dezer dagen hetzelfde resultaat proberen te bereiken. Helaas zelden met een gelijkaardig resultaat.

 

Schuw geen risico’s

Hollywood speelt tegenwoordig graag op veilig. Het is al PG-13 wat de klok slaat, waardoor de meerderheid aan blockbusters nooit zo hard weet te bijten als Jaws in 1975. Een kind dat bloederig wordt verorberd, een opgepeuzeld lijk dat tevoorschijn schiet en Quint die wordt fijngemaald tot het bloed uit zijn mond sijpelt: het zijn dingen die men nu vooral vermijdt. Een scherp randje geeft je film alleen maar meer karakter en voorkomt dat bioscoopgangers gewend raken aan zielloos popcornvoer. Dé reden waarom Mad Max: Fury Road op zoveel applaus kan rekenen.

 

Breng interessante personages

Wie een film over een moordzuchtige haai, vechtende robots of losgeslagen dino’s wil maken, moet ervoor zorgen dat de centrale personages de moeite waard zijn. Geef elk van je hoofdfiguren een achtergrondverhaal mee dat van hen mensen van vlees en bloed maakt. Geen wandelende clichés, maar mannen en vrouwen vol herkenbare trekjes. Plichtsgevoel, angst voor water en liefde voor vrouw en kinderen maken Chief Brody tot een puike protagonist. Hooper is synoniem met zijn flamboyante persoonlijkheid en bewonderenswaardige kennis van de oceaan. Tenslotte heb je Quint, die iedereen overtreft als een ruige zeebonk met schippersverhalen om u tegen te zeggen. Dat Spielberg drie topacteurs kon strikken, hielp natuurlijk immens.

 

Muziek met een identiteit

DU-DUM DU-DUM! Iedereen kent het iconische muziekthema dat John Williams bedacht. Een mooi voorbeeld van een filmscore die zowel de spanning in de film naar ongeziene hoogtes trekt, de beelden aan elkaar breit én op zichzelf staat. Huidige blockbustersoundtracks zijn vaak enkel uit op effectbejag en het dichtplamuren van stillere momenten. De identiteit van de muziek is meestal minder belangrijk dan het oppompen van het bombast.

https://www.youtube.com/watch?v=lV8i-pSVMaQ

 

En dat zonder special effects?!?

De kans is groot dat jonge generaties flink zullen giechelen als ze de plastieken haai in Jaws zien opduiken. Toch bevat de film meer authenticiteit dan de wezens die men de laatste twintig jaar uit de computer tovert. Zoals eerder vermeld was suggestie een belangrijk wapen van Spielberg. Anderzijds heeft Jaws ook heel wat te danken aan de tastbaarheid van het beest. Dat alles in combinatie met echte beelden van witte haaien zorgt ervoor dat je het verhaal slikt en dat je nog meer naar het puntje van je stoel schuift. A bigger boat is dus niet altijd noodzakelijk, Hollywood!

 

Verdien je climax

Scenario’s zijn dikwijls rollercoasters die tijdens het vertellen van een verhaal meerdere climaxen passeren. Dat is vaak vermoeiend en zorgt ervoor dat de film langer aanvoelt dan hij werkelijk is. In een stijgende lijn werken en afronden met een spetterende finale is veel doeltreffender. De interesse van de kijker vasthouden zonder doorzichtige trukjes is een kunst op zich.  De ontlading wanneer Brody “Smile, you son of a b….!” uitkraamt is haast onbeschrijfelijk.

 

@TheJimeister