Vertigo

Een duizelingwekkende dosis cinema

Vertigo

13.09.2021

Denis Villeneuve: ‘Ik heb Dune specifiek ontworpen voor het grote scherm.’ (interview)

door Ruben Nollet

Na meer dan een halve eeuw is er eindelijk iemand in geslaagd om Frank Herberts sciencefictionklassieker Dune om te bouwen tot een echt indrukwekkende blockbuster. Het is niet toevallig Denis Villeneuve die dat voor elkaar kreeg. Met onder meer Sicario, Arrival en Blade Runner 2049 demonstreerde de Frans-Canadese cineast reeds dat hij zowel visueel als thematisch van geen kleintje vervaard is. ‘Ik was mijn eigen strengste criticus.’

Dune verfilmen is een gigantische onderneming. Hoeveel mensen hebben je de voorbije jaren gezegd dat het niet zou lukken?

DENIS VILLENEUVE: ‘In alle eerlijkheid: één. Hans Zimmer. Je moet weten dat hij net als ik de roman al veertig jaar in het hart draagt. Ik herinner me dat we er ooit over zaten te praten in Montreal, nog voordat ik aan het scenario begon. Op een bepaald moment keek hij me in de ogen en vroeg: “Is het eigenlijk wel een goed idee om je kinderdroom te realiseren?” Het is namelijk altijd zijn grootste wens geweest om muziek te schrijven voor een filmversie van Dune. Hij heeft de versie van David Lynch of de tv-serie zelfs nooit bekeken omdat hij de muzikale ideeën die hij in zijn hoofd had niet wilde bezoedelen.’

Waar was je zelf het bangst voor?

‘Dat ik mezelf zou teleurstellen. Het was alsof ik in gesprek ging met mijn dertienjarige ik die Dune had gelezen en er zo wild van was. Hoe kon ik die jongen tevredenstellen? Toen ik Dune maakte, was ik dan ook mijn eigen strengste criticus. Ik wist dat ik de hardcore fans vertegenwoordigde. Ik onderhandelde voortdurend met mezelf. Soms lukte het me om iets te creëren dat heel dicht aanleunde bij wat ik destijds voor ogen had en was ik diep gelukkig. En soms was ik een beetje ontgoocheld omdat dat niet lukte. Maar in het algemeen was de balans positief.’

Je hebt Dune zelf geschreven, samen met Eric Roth en John Spaihts. Het was geleden van Incendies dat je dat nog had gedaan. Vanwaar die lange pauze?

‘Na Incendies trok ik naar Hollywood, waar ik met uitstekende scenaristen heb gewerkt. De films die ik toen maakte, hadden ook allemaal al een afgewerkt scenario toen ik aan boord ging. In het geval van Dune stond ik mee aan de wieg. Ik voelde de drang om het zelf te doen omdat het bronmateriaal me zo nauw aan het hart lag. Ik heb Frank Herberts roman vastgepakt en gezegd: “Oké, laten we hier een film van maken.” Ik heb er ook van genoten, want ik schrijf graag. Na vijf films op basis van scenario’s van anderen wilde ik nog eens proeven van dat plezier. Ik vind het heerlijk om dingen uit te proberen op papier, risico’s te nemen en fouten te maken. Ik wist echter ook dat ik het niet in mijn eentje wilde doen. Daarom heb ik Eric en John erbij betrokken.’

Heb je de versie van David Lynch ooit gezien of herbekeken?

‘Toen ik in de jaren tachtig hoorde dat Lynch Dune ging verfilmen, was ik ongelooflijk enthousiast. Ik ben altijd een gigantische fan geweest van David. Ik ben dan ook meteen gaan kijken en ik was half tevreden. Ik vond bepaalde elementen heel indrukwekkend, maar grote delen van de film weken sterk af van de ziel van het boek. Toen ik uit de zaal kwam, wist ik gewoon dat Dune ooit nog eens verfilmd zou worden. Ik had er niet verbaasd van opgekeken als iemand anders het eerder had geprobeerd dan ik. Ik verwachtte het zelfs. Ik had echter geen zin om Davids versie van Dune opnieuw te bekijken. Ik wilde me zoveel mogelijk concentreren op het boek.’

Je hebt Dune gemaakt voor Warner Bros, die de film net zoals hun andere 2021-releases in de VS meteen ook online uitbrengen. Waarom moeten mensen echter absoluut in de bioscoop gaan kijken?

‘Omdat ik de film zo ontworpen heb. Ik vind cinema geen nostalgie. Dat grote scherm maakt deel uit van mijn taalgebruik als regisseur. Beelcomposities, opnames, montage, geluidsontwerp, al die dingen doe je helemaal anders met het witte doek in het achterhoofd dan wanneer je iets voor televisie maakt. Cinema is bedoeld voor het grote scherm. Thuis kijk je ook niet op dezelfde manier als in een bioscoop: je kunt de film stoppen of je raakt sneller verstrooid. In de cinema word je ondergedompeld. Je laat je meeslepen. Het is een bijna hypnotiserende ervaring. En nog belangrijker: cinema is een gedeelde ervaring en daar hebben we als mens behoefte aan. We zijn sociale wezens, wat we moeten we beschermen. We moeten ervoor oppassen dat we niet in onze hoekjes blijven zitten. Het is de bedoeling dat we samenleven, emoties delen en ideeën uitwisselen. Dat vind ik enorm mooi en ik wil mijn steentje bijdragen om dat te vrijwaren.’

Dune speelt vanaf 15 september in de bioscoop.